ذهنآگاهی گامی به سمت آرامش
آیا ذهنآگاهی عاملی برای دستیافتن به آرامش است؟
به خواست یکی از دوستانم، دیروز موظف شدم مقالهای دربارهی ذهنآگاهی بنویسم و چون این موضوع را بیربط به موضوع خودم ندیدم فکر کردم اینجا هم سخنی از آن به میان بیاورم.
ذهنآگاهی میتواند انسان و زندگی او را به سمت آرامش و پذیرش سوق دهد. و تنشهای موجود در زندگی را کاهش و قابل پذیرش کند.
گرچه در متن قبلم از سری مقالات در جستجوی آرامش با تیتر 3 توصیه مهم برای رسیدن با آرامش و آرامش در آشوب و چطور به آرامش میرسید؟ عوامل ایجاد آرامش در آشوب را نام میبردم و باید همان را ادامه میدادم لازم دانستم دربارهی ذهنآگاهی که این روزها بسیار رواج پیدا کرده توضیح بدهم.البته در مقالهی آرامش در آشوب از پذیرش حرف زدم که ذهنآگاهی هم تکنیکی در جهت پذیرش است و شاید بتوان این مقاله را ادامهی مقالهی قبل دانست.
ابتدا ذهنآگاهی را توضیح میدهم:
شاید این روزها دربارهی ذهنآگاهی چیزهایی شنیده باشید. ذهنآگاهی آنطور که من فهمیدهام درواقع یک روش درمانی برای بعضی اختلالات روانی مثل افسردگی، روانپریشی و اعتیاد و… است که توسط روانشناسان بکار برده می شود.
اما به نظرم به دلیل هجوم مشغلههای فکری و کاری و هجوم اطلاعات از طریق شبکههای رسانهای در جهان امروز، تقریبا همهی مردم کم و بیش به این تکنیک برای بازیابی خود نیاز دارند. علت این نیاز، سردرگمی انسان در فراموش کردن خود است، که باعث می شود در مقابله با مشکلات، دائما مشکلات را مرور کنند و از آنها غولهایی قدرتمند بسازند. مشغلههای امروز باعث میشود که در همه زمان حال را غرق در افکار دیروز و امروز سپری کنند و لذتی از زندگی خود نبرند.
ذهناگاهی چیست؟
روانشناسان ذهناگاهی را درواقع حضور در لحظه میدانند.
برخلاف سرعت زندگی که در زمانه ی حال بسیار زیاد شدهاست، ذهن آگاهی درواقع کم کردن سرعت زندگی است.
و برخلاف زندگی امروزه که در آن واحد، کارهای زیادی انجام می شود( حتی در خانه و هنگام غذا خوردن و حتی در رختخواب کارها و امور شغلی و غیر شغلی ادامه پیدا میکند) زمان بیشتری با تمرکز روی زمان حال، سپری می شود.
و برخلاف اینکه میل به عدم پذیرش سختیها و مشکلات وجود دارد و به زبان خودمانیتر همه آرامش و راحتی را ترجیح میدهند، ذهنآگاهی یعنی پذیرش احساسات چالشانگیز و مدیریت بهتر آنها
ذهناگاهی دوبخش دارد:
- توجه:
به این معنی که ما با صرف زمان، توجه و آگاهی خود را روی احساسات فیزیکی، افکار و محیط اطراف متمرکز کنیم.
مثلا در تکنیکی تمرین می شود که روی نفس کشیدن و یا هر فعالیتی که بطور معمول ما آن را فراموش کردهایم تمرکز شود.
2.کنجکاوی:
به این معنی که ما بدون قضاوت به چیزهایی که در مسیر حواس ما هستند بنگریم.
مثال بارز این مورد زمانیست که یک موقعیت ناراحت کننده ی روحی یا شرایط زندگی برای ما رخ میدهد و ما احساس ناراحتی میکنیم، کنجکاوی به این معناست که متوجه شویم یک رویداد در حال اتفاق افتادن است بدون اینکه واکنشی درباره ی آن نشان دهیم.
یک جنبهی دیگر کنجکاوی اینست که به موقعیتهای مختلفی که برای ما رخ میدهد نزدیک شویم بدون آنکه فکر کنیم این رویداد چه احساسی را در ما ایجاد خواهد کرد.
مثلا اگر در مواجهه با تکرار یک کار روزمرهی خسته کننده، بجای احساس خستهکنندگی آن کار، که در ما خستگی ایجاد میکند، با کنجکاوی میتوان جنبهای مثبت و متفاوت آن کار را به ما نشان بدهد.
در واقع کنجکاوی ذهنی باز را به ما هدیه میدهد.
ذهنآگاهی شامل موارد زیر نمی شود:
رواج استفاده از ذهنآگاهی باعث شده اشتباهاتی در موردمعنای آن بشود. این اشتباهات موارد زیر است:
- خالی کردن ذهن از احساسات و یا افکار
- فراموش کردن احساسات، افکار یا عقاید و تجارب
- اجبار کردن خود به ریلکس شدن یا احساسی خاص داشتن.
- ذهناگاهی به معنای شناختن و پذیرش احساسات است چه خوب و چه بد.
بنابراین اگر در گشت و گذارهای خود دربارهی ذهنآگاهی چیزهایی مثل موارد بالا دیدید بدانید علمی نیست.
ذهناگاهی یعنی آگاهی از ذهن و قبول کردن آن نه فریب دادن و یا تسکین موقتی و مخدروار.
چرا ذهنآگاهی اهمیت دارد؟
شیوهی فکر کردن بسیاری از ما اشتباه است.به عنوان مثال معمولا روی جنبههای منفی رویدادها متمرکز می شویم.دربارهی نحوهی پایان یافتن یک موقعیت تصوراتی میکنیم، و یا اینکه زمان خیلی زیادی را صرف فکر کردن به مشکلات میکنیم.
با استفاده از مهارتهای ذهنآگاهی میتوانیم به موقعیت پیشآمده بیطرفانه و خنثی بنگریم و این مسئله روی درک ما از خودمان و جهان تاثیر به سزایی دارد. ذهنآگاهی سرعت مارا کاهش میدهد و به ما فرصت میدهد در زمان رویارویی با یک مشکل، گزینههای مختلف را بررسی کنیم، و این آزادی را داشته باشیم که بجای صرف نشان دادن یک واکنش،یک واکنش را انتخاب کنیم.
ذهن آگاهی چگونه است؟
ذهن آگاهی چندین ویژگی عمومی دارد.
تمرین ذهن آگاهی معمولا شامل موارد زیر است:
1) مشاهده و توصیف چیزهای درونی و بیرونی خود بدون قضاوت درباره آن
2)مشارکت کامل ـ ما همه توجه خود را روی وظیفه مورد نظر متمرکز میکنیم
3) تمرکز ـ از قبیل تمرکز کردن روی یک حس خاص مثل حس نفس کشیدن
4) مهربانی با خودمان و بقیه
5) ماندن در زمان حال و تجربه کردن کامل زمان حال
چند ایده برای تمرین ذهن آگاهی:
1) بـه جای اینکـه در برابـر تلویزیون یـا رایانه غـذا بخوریـد، روی آنچه که میخوریـد تمرکـز کنیـد و از هر لقمه آن لـذت ببرید ذهـن آگاهـی را بـه وعدههای غذایـی خود بیاورید.
2) گاهی اوقـات در زمـان رفتن سـر کار یا مدرسـه یا پیـاده روی سـعی کنید بـا خاموش کـردن عوامـل مزاحم، در زمـان کنونی متمرکز شـوید در زمـان راه رفتـن خـود نیـز ذهن آگاهی داشـته باشـید.
3) ذهـن آگاهـی را وارد کارهـای روزمره خـود کنید. توجه خـود را عمـدا روی کارهایـی که انجـام میدهید متمرکـز کنید. به احساسـات فیزیکـی یـا افـکاری کـه پدیدار می شـود دقت کنیـد. صابون چـه بویی، چه حسـی یا چه ظاهـری دارد؟ شسـتن ظرفهاشـاید چندان هم خسـته کننده نباشـد!
4) ذهـن آگاهـی را وارد کار یـا مدرسـه نیز کنید.در طـول روز چندین بار خودتان را چـک کنید. افکارتان چگونه اسـت؟ بدنتان چه حسی دارد؟
5) ذهـن آگاهـی را وارد روابـط خودکنیـد، اگر با دوسـتان یـا عزیزان رو در رو صحبت میکنید تلفن یا سـایر عوامل مزاحم را کنار بگذارید به آنچه میگوینـد گوش دهید و به احساسـی که در شـما ایجـاد میکنند توجـه نمایید. بـدون هرانتظار و یا قضاوتی از حضور آنها لذت ببرید.
6) ذهـن آگاهـی را وارد مشـاهدات خـود کنید. توجـه خـود را روی چیزهایی که هـر روز می بینید یا از کنارشـان رد میشویدت می شـود متمرکـز کنیـد. به احساسـات یـا افکاری که در شـما ایجـاد میکنند دقت کنید.
7) ذهـن آگاهـی را وارد احساسـات خـود کنید.یک دقیقـه کامل را صرف فهمیـدن نحوه نفس کشـیدن خود کنیـد. زمانیکه ذهـن شـما منحـرف میشود یـا افـکاری به ذهنتان می آیـد، متوجه باشـید و توجه خـود را بـه صـورت آرام بار دیگـر متوجه نفس کشـیدن خـود کنیـد بـا تمرین بیشـتر میتوانید مدت زمـان این کار را بیشـتر کنید..
8) بـه صـورت مرتـب تمریـن کنید. بـا تمرین هایی به شـکل مرتب اسـت که مـا میتوانیـم عادت هایی را ایجـاد کنیم کـه درزندگی روزمره مـا کاربـرد دارنـد. بـرای یـک هفته تلاش کنیـد که هـر روز چند دقیقه روی نفس کشـیدن خـود تمرکز نماییـد. دقت کنیدکـه در پایـان هفته چه احساسـی دارید.
در مهربان شدن با خودتان اندکی تلاش کنید. اینکار در عین سادگی مشکل است. و مشکل بودن آن نیاز به مداومت و پیگیری در تمرینهای آن است.
یک توصیه: کارگروهی و حضور در جمع همیشه آدم را مجبور و موظف به انجام هر کاری میکند. پس بهتر است با دوستان خودتان گروهی تشکیل دهید و تمرینات ذهنآگاهی را در آن انجام دهید.
البته که درمان اختلالات روانی با ذهنآگاهی نیاز به حضور متخصص و روانکاو دارد و حتما باید به آنها مراجعه کرد.
سلام خانم فولادی عزیز
مطلب خوبی بود
ممنون برای انتشارش
زنده باشید
ممنون دوست خوبم
سلام.
متنی بود به سبک داستایفسکی … واکاویهای ذهنی خوبی داشت
ممنون از دید موشکافانهتون
این مقاله بسیار عالی یود سایت پر باری دارید فرزانه ی عزیزم
ممنون گلی جان سایت شما هم عالیه